خشکی دهان در شب، یکی از مشکلات شایعی است که به دلیل ترشح نشدن بزاق ایجاد می شود. مواردی مانند مصرف داروهای خاص، بیماری هایی مانند دیابت، آلزایمر، سکته و … ترشح بزاق را کاهش میدهند.

خشکی دهان در شب و گلو می تواند بسیار آزاردهنده باشد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که گاهی در میان خواب، به دلیل احساس خشکی دهان از خواب برخاسته اید. این خشکی اذیت کننده، حتی می تواند صحبت کردن را برای شما دشوار کند.

احساس غیرعادی خشکی دهان در شب، علاوه بر اینکه خواب شما را مختل می کند، شما را ناچار می کند تا برای رفع این خشکی مقدار زیادی آب بنوشید.

این احساس در برخی موارد، طبیعی است و مشکل خاصی را نشان نمی دهد. اما هنگامی که به طور مکرر اتفاق بیفتد و در زندگی عادی شما، اختلال ایجاد کند، احتمالا مشکلی وجود دارد و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

دهان خشک چیست؟

دهان خشک یا اصطلاحا،  Xerostomia ، هنگامی اتفاق می افتد که غدد ترشح کننده بزاق، یا Salivary Glands ، نمی توانند به اندازه کافی بزاق ترشح کنند تا فضای داخلی دهان را مرطوب نگه دارند.

این عارضه معمولا به دنبال تأثیرات برخی داروها، پرتو درمانی، بیماری های خاص یا افزایش سن اتفاق می افتد.

چرا به بزاق یا آب دهان نیاز داریم؟

همان طور که می دانید غدد بزاقی، به وسیله ترشح پیوسته بزاق یا آب دهان، رطوبت داخل دهان را تأمین می کنند. این غدد در قسمت زیر زبان و کنار دندان ها قرار دارند.

• بزاق، از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند، چرا که به طور شبانه روزی در دهان ترشح شده و دندان ها را شستشو می دهد.

باکتری های موجود در دهان، و خصوصا باکتری های روی سطح دندان ها، از مواد غذایی باقی مانده لا به لای دندان ها، تغذیه کرده و اسید تولید می کنند. علت اصلی پوسیدگی و خوردگی دندان، نیز تماس سطح دندان ها، با اسید تولید شده توسط باکتری هاست. آب دهان، می تواند اسید تولید شده را خنثی کند. همچنین بزاق با جدا کردن ذرات غذا، مانع از رشد باکتری ها می شود.

• بزاق توانایی چشایی و تشخیص مزه ها را تقویت می کند.
• بزاق موجب می شود تا راحت تر بتوانید غذا را جویده و آن را فرو دهید.
• همچنین ترکیب غذا با آب دهان، باعث هضم راحت تر آن در معده خواهد بود.
• ترشح نشدن آب دهان، می تواند باعث بوی بد دهان شود.
• بدون وجود بزاق به میزان کافی، رشد بی وقفه باکتری ها، دندان ها را به سرعت دچار پوسیدگی می کند. عفونت لثه و دندان، از دیگر اثرات کمبود بزاق در دهان است.

علائم خشکی دهان

• احساس خشکی
• احساس چسبندگی در دهان
• بزاق غلیظ
• بوی بد دهان
• مشکل در جویدن و بلعیدن
• مشکل در صحبت کردن
• خشکی گلو
• خشکی زبان
• احساس وجود شیار روی زبان
• احساس طعم ناخوشایند
• تغییر حس چشایی
• احساس آزردگی هنگام استفاده از دندان مصنوعی

اگر این علائم را به طور مکرر تجربه می کنید، بهتر است برای بررسی های دقیق به پزشک مراجعه کنید.

خشکی دهان در شب

به طور طبیعی، در مورد همه افراد، هنگام خواب، بزاق کمتری در دهان ترشح می شود.

اما خشکی دهان در شب، به وضعیتی گفته می شود که فرد هنگام بیدار شدن، در دهان و گلو احساس خشکی شدید داشته باشد. در واقع نیاز به نوشیدن آب است که باعث بیدار شدن افراد مبتلا به خشکی دهان، می شود.

علت خشکی دهان در شب

درمان و دارو

بسیاری از داروها، در کنار اثرات درمانی خود، تعدادی عارضه جانبی ایجاد می کنند، که خشکی دهان یکی از این عوارض است.

داروهای ضد افسردگی، داروهای کنترل فشار خون، داروهای ضد حساسیت، داروهای ضد درد، داروهای آرام کننده عضلات و داروهای ضد احتقان، از جمله مواردی هستند که می توانند ترشح بزاق را با مشکل مواجه کرده و در دهان، احساس خشکی ایجاد کنند.

افزایش سن

بسیاری از سالمندان، از خشکی دهان شکایت می کنند. علت شایع بودن خشکی دهان در سالمندان، استفاده از داروها (که پیشتر ذکر شد)، عدم توانایی بدن در تجزیه و جذب دارو، تغذیه نامناسب و مشکلات سلامتی مزمن است.

شیمی درمانی

شیمی درمانی، ممکن است باعث تغییر در مقدار ترشح بزاق و کیفیت آن شود. خشکی دهان، یکی از عوارض جانبی شیمی درمانی است و با اتمام دوره درمان، برطرف خواهد شد.

پرتو درمانی

پرتودرمانی در قسمت سر و گردن، ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند و فعالیت این غده ها را با مشکل مواجه کند. خشکی دهان در این موارد ممکن است موقت بوده و یا به صورت همیشگی باقی بماند. مدت زمان برطرف شدن خشکی دهان پس از پرتودرمانی، به میزان پرتودهی و محل مورد درمان، بستگی دارد.

آسیب عصبی

آسیب عصبی یا جراحی در ناحیه سر و گردن، ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند و باعث خشکی دهان شود.

مصرف الکل و دخانیات

مصرف الکل و دخانیات و همچنین جویدن آدامس های حاوی مواد مخدر، می تواند باعث ایجاد خشکی دهان شده و آن را تشدید کند.

مصرف ماریجوانا نیز موجب خشکی دهان می شود.

بیماری های خاص

خشکی دهان، می تواند بر اثر برخی بیماری های شدید، مانند دیابت، سکته، آلزایمر، عفونت دهانی و بیماری های خود ایمنی، ایجاد شود. درمان این بیماری ها، خشکی دهان را نیز برطرف می کند.

سایر دلایل خشکی دهان در شب

• دارویی به نام Methamphetamine می تواند باعث ایجاد خشکی شدید دهان و آسیب به دندان ها شود.
• چسبیدن رژ لب به دندان ها می تواند باعث خشکی دهان شود.
• خر و پف کردن با دهان باز و تنفس دهانی، می تواند خشکی دهان را تشدید کند.

جمع بندی

خشکی دهان، عارضه ای است که به دلایل مختلفی اتفاق می افتد. بهتر است برای بررسی دلایل این مشکل به پزشک مراجعه کنید، چرا که گاهی اوقات، خشکی دهان، نشان دهنده مشکلات و بیماری های جدی است که باید به موقع درمان شوند.

اگر در شرایطی قرار دارید که غدد بزاقی شما، قادر به فعالیت نرمال نیستند، برای مرطوب نگه داشتن فضای دهان، مرتب آب بنوشید.

منابع :

mayo