کاربرد انواع دندان : دندان بهترین نقش و سختترین ساختار را در فک انسان و بسیاری از جانوران مهرهدار به عهده دارد. عمده ترین کاربرد دندان ، تکه تکه و آسیاب کردن غذاها میباشد. علاوه بر این ، در انسان ها، دندان نقش بسیار مهمی در تکلم و ادای صحیح کلمات ایفا میکند. هر فرد در دوره زندگی اش دارای دو سری دندان میشود: دندان های شیری و دندان های دایمی.
دندان های شیری (Deciduous Teeth)
دندان شیری
تعداد دندان های شیری ۲۰ عدد است که به طور مساوی در هر فک جای میگیرد. پس از مدتی ۳۲ دندان دائمی به مرور جایگزین دندان های شیری میگردند. از آنجا که دندان های شیری پایه و اساس دندان های اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آنها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری میباشد. این دندان ها ۲۰ عدد (۱۰ عدد در هر آرواره) میباشد که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته است. تکامل دندان های شیری از دوره جنینی شروع میشود و در آمدن آنها پس از تولد نوزاد و از شش ماهگی شروع میشود.
دندان های دایمی (Permanent Teeth)
این دندان ها ۳۲ عدد (۱۶ عدد در هر آرواره) میباشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک عدد دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندان های دایمی از شش ماهگی شروع می شود و آخرین دندان های آسیاب بزرگ به نام دندان های عقل در سنین ۲۰ سالگی در میآیند. توضیح اینکه دندان های آسیاب بزرگ فاقد دندان های شیری هستند.
انواع دندان در انسان
- دندان های قدامی (پیشین)
- دندان های نیش
- دندان های خلفی (آسیا یا مولر)
دندان نیش
اگر از خط مرکز جلو شروع به شمارش کنیم دندان های نیش سومین جایگاه را دارند. این دندان ها تیز هستند و برای جدا کردن و پاره کردن مواد غذایی از هم استفاده می شوند. به طور کلی دندان نیش شیری فک بالا بین ۱۶ تا ۲۰ ماهگی شروع به رشد می کنند و دندان های نیش پایین پس از آن رویش می کنند. اما ترتیب رویش دندان های نیش دائمی برعکس است. دندان های نیش تحتانی در حدود ۹ سالگی جوانه می زند اما دندان های نیش بالایی بین ۱۱ تا ۱۲ سالگی شروع به رشد می کند.
دندان های پیشین
دندان های پیشین شامل هشت دندان در جلو و مرکز دهان شما (چهار تا در بالا و چهار تا در پایین) می باشد. اینها دندان هایی هستند که برای گاز زدن خوراکی ها استفاده می کنیم. دندان های پیشین معمولا اولین دندان هایی هستند که در انسان شروع به رشد می کنند. نوع شیری آن در حدود شش ماهگی و نوع دائمی آن بین شش تا هشت سالگی رویش می کند.
دندان های خلفی کوچکتر (پرمولر ها)
پرمولرها ، یا همان دندان های خلفی کوچکتر که بعد از دندان نیش قرار دارند، برای جویدن و آسیاب کردن مواد غذایی استفاده می شوند. شما در هر طرف دهان خود چهار پرمولر دارید ، دو در قسمت بالایی و دو تا در فک پایین. اولین پرمولرها در حدود ۱۰ سالگی ظاهر می شوند و پرمولرهای دوم حدود یک سال بعد از راه می رسند.
دندان های خلفی بزرگتر (مولرها)
مولرها دو دندان بعد از پرمولرها هستند. از مولرهای شیری نیز برای جویدن و آسیاب کردن مواد غذایی استفاده می شود. آنها بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی ظاهر می شوند. این مولرها ، توسط پرمولرهای دائمی اول و دوم (چهار قسمت فوقانی و چهار پایین) جایگزین می شوند. مولرهای دائمی جایگزین نمی شوند بلکه در پشت دندانهای شیری قرار می گیرند. مولرهای اول در حدود ۶ سالگی رویش می کنند (یعنی قبل از اینکه مولرهای اولیه از بین بروند). در حالی که مولرهای دوم بین ۱۱ تا ۱۳ سالگی ظاهر می شوند.
دندان عقل (مولر سوم)
آنها آخرین دندانهایی هستند از انواع دندان ما که رشد می کنند و به طور معمول تا سن ۱۸ تا ۲۰ سالگی یا حتی پس از آن از بین نمی روند. در بعضی از افراد هم هیچ وقت مولر سوم ایجاد نمی شود. اگر در شرایطی خاص دندان های مولر سوم در دهان موجب شلوغی و مزاحمت برای دندانهای دیگر باشند معمولا بایستی کشیده شوند. دندانهای مولر سوم معمولاً «دندان عقل» نامیده می شوند. اگر دندانهای اضافی مانند دندانهای مولر چهارم و پنجم وجود داشته باشد که بسیار نادر است، به آنها «دندانهای فوق اضافه supernumerary teeth» گفته می شود.
مبنای محیط دهانی سالم، مینای دندان، عاج، ریشه و لثه های سالم، همگی در مراحل مناسبی از رشد جنینی اتفاق می افتد. دندانهای شیری اساسا بین هفته های ششم و هشتم جنینی شکل می گیرند و دندانهای دائمی هم از اساس در هفته بیستم جنینی شکل می گیرند. این بسیار مهم است که از دوران کودکی از دهان و دندانهای خود مراقبت کنید. در غیر این صورت، ممکن است دچار پوسیدگی های دندانی و یا حتی افتادن دندان شوید.