تری کلوزان ماده ای شیمیایی با خاصیت ضدمیکروب است که در بسیاری از محصولات آرایشی، بهداشتی و شوینده به کار میرود. تری کلوزان با وجود خاصیت آنتی باکتریال خود، بسیار سمی است. مصرف تری کلوزان در دراز مدت منجر به عوارضی میگردد. در کلینیک اکتیدنت به بررسی عوارض جانبی تریکلوزان پرداخته شده و نقش آن را در گسترش مقاومت آنتی بیوتیک مطالعه خواهیم کرد.
تریکلوزان چیست؟
تری کلوزان یا Triclosan ماده ای ضد میکروب است که به منظور پیشگیری از آلودگی های باکتریایی و قارچی یا کاهش این آلودگی ها، به محصولات آرایشی و بهداشتی افزوده میشود.
تری کلوزان یا TCS در دهه ۱۹۶۰ میلادی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. این ماده هیچ مزیت خاصی برای مصرف کننده نداشته و ریسک مقاومت آنتی میکروبیال در بدن را افزایش میدهد. سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) در سال ۲۰۱۷ استفاده از تری کلوزان در محصولات شوینده بهداشتی را ممنوع اعلام کرده است.
کدام محصولات حاوی تریکلوزان هستند؟
تری کلوزان، به دلیل خواص ضد قارچ، آنتی باکتریال و ضدمیکروب، در طیف وسیعی از محصولات آرایشی، بهداشتی، صابونها، مواد شوینده، خمیردندانها، مواد ضدعفونی کننده، و حتی اسباب بازی ها به کاررفته و از ایجاد آلودگی در این محصولات جلوگیری میکند.
در ابتدا تصور میشد، تری کلوزان ماده ای مفید و بی ضرر است، اما به مرور زمان، مشخص شد که مصرف تری کلوزان، تهدیدی جدی برای سلامتی مصرفکنندگان به شمار میرود.
عوارض جانبی تریکلوزان
اختلال هورمونی
عوارض جانبی تریکلوزان : نتایج پژوهش روی حیوانات آزمایشگاهی ثابت کرده است، تماس با دوز بالای تری کلوزان، با مشکلات هورمونی و کاهش سطح بعضی هورمونهای تیروئید مرتبط است.
همچنین مطالعات جانوری نشان دهنده کاهش قوای تولیدمثل و رشد در حیواناتی است که در معرض تری کلوزان بوده اند.
مقاومت آنتی بیوتیکی
نتایج تحقیقات نشان میدهد، مصرف تری کلوزان، میتواند موجب مقاومت آنتی بیوتیکی شود. مقاومت آنتی بیوتیکی، باعث میشود، مصرف دارو بر باکتریهای بیماری زا، تأثیری نداشته باشد.
دانشمندان در مورد گسترش سریع مقاومت آنتی بیوتیکی در سطح جهان، هشدار جدی داده اند. به عقیده دانشمندان مقاومت آنتی بیوتیکی تا سال ۲۰۵۰ منجر به مرگ یک نفر در هر سه ثانیه خواهدشد!
نقش خمیردندان در گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی
تری کلوزان، یکی از مواد اولیه به کاررفته در بسیاری از خمیردندانهاست. همانطور که گفته شد، تریکلوزان موجود در خمیر دندان، میتواند از راه دهان جذب بدن شده و عوارض مخرب این ماده را متوجه سیستم ایمنی بدن نماید. مقاومت آنتی بیوتیکی، یکی از عوارض تری کلوزان است که در اثر مصرف خمیردندانهای حاوی تری کلوزان، به وجود می آید.
خودداری از مصرف خمیر دندان حاوی تریکلوزان، یکی از راههای پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی است. توجه به برچسب محصولات هنگام خرید و بررسی مواد تشکیل دهنده ی خمیردندان، به شما کمک میکند تا بتوانید محصولات سالم و کم عارضه را یافته و خریداری نمایید.
کاهش سطح ایمنی
عوارض جانبی تریکلوزان : نتایج تحقیقات نشان میدهد، قرار گرفتن در معرض تریکلوزان و سایر مواد آنتی باکتریال، محیط داخلی بدن را عاری از باکتری و میکروب کرده و در نتیجه سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند. ایجاد محیط داخلی (درون بدن) بیش از حد پاکیزه، توانایی سیستم ایمنی در مقابله با عوامل بیماری زا را کاهش میدهد.
یک سیستم ایمنی ضعیف در برخورد با باکتریها، ویروسها و سایر عوامل بیماری زا، نمیتواند پاسخ ایمنی مناسبی نشان دهد. در نتیجه، بدن شخص توانایی مقابله با بیماری را نداشته و حتی ممکن است بر اثر ابتلا به بیماریهای جزئی، به عوارض شدید و بعضا مرگباری دچار شود.
خودداری از مصرف محصولات ضدباکتری (آنتی باکتریال)، به سیستم ایمنی بدن کمک میکند تا عملکرد طبیعی خود را حفظ کرده و در مقابل عوامل بیماری زا، واکنش مناسب نشان دهد.
آلرژی
تری کلوزان، علی رغم خواص ضدمیکروب خود، ماده ای سمی است. هنگامی که تریکلوزان از راه دهان، وارد بدن میشود، سیستم دفع ادرار، به سرعت، مقداری از آن را از بدن دفع میکند. اما هنگامی که تری کلوزان با پوست تماس پیدا میکند، روی سطح آن باقی مانده و موجب ابتلا به مشکلات و عوارض پوستی، مانند درماتیت و اگزما میشود.
بهتر است هنگام خرید محصولات آرایشی، از عدم وجود تری کلوزان در مواد تشکیل دهنده این محصولات، اطمینان حاصل کنید.
سایر عوارض تریکلوزان
عوارض جانبی تریکلوزان
افزایش ریسک ابتلا به سرطان و کاهش عملکرد قلبی، از عوارض تری کلوزان هستند که در آزمایشات حیوانی به اثبات رسیده اند.
مصرف محصولات حاوی تری کلوزان میتواند آسیب به استخوان خانم ها را در پی داشته باشد. مطالعات نشان میدهند، تری کلوزان، تراکم مواد معدنی استخوان را در حیوانات آزمایشگاهی کاهش میدهد.
تهدیدات محیطی تریکلوزان
- تری کلوزان، ماده ای با خاصیت لیپوفیلیک است. مواد لیپوفیلیک، تمایل دارند با چربی ترکیب شده و یا در چربی حل شوند. به همین دلیل، تری کلوزان، میتواند در بافتهای بدن انسان و جانوران، نفوذ کند و به راحتی با چربی بدن آنها ترکیب شود.
- تری کلوزان استفاده شده در محصولات بهداشتی از طریق فاضلاب دفع شده و در نهایت، وارد آبهای طبیعی میشود. یکی از عوارض تری کلوزان، آلودگی منابع آب طبیعی است. این ماده سمی، تهدیدی جدی برای محیط زیست جانداران ساکن در آب و اطراف آن است. تری کلوزان به دلیل خاصیت لیپوفیلیک خود، به سرعت جذب بدن ماهی ها و جانوران آبزی ساکن در این آبهای آلوده، خواهدشد.
در این حالت، عوارض تری کلوزان تنها متوجه این آبزیان نبوده و تأثیرات مخرب خود را بر بدن مصرف کنندگان نیز برجای خواهد گذاشت.
- تری کلوزان موجود در آب، هنگام تابش آفتاب به دی اکسین تبدیل میشود که ماده ای بسیار سمی است. همچنین تری کلوزان، در ترکیب با کلر موجود در آب شهری، به کلروفورم تبدیل میشود، که ماده ای سرطان زاست.
جمع بندی
تری کلوزان ماده ای سمی، با مضرات فراوان است. مضراتی که نه تنها انسانها، بلکه حیوانات و جانداران آبزی را نیز تهدید میکند. تریکلوزان در بسیاری از محصولات مصرفی روزمره وجود دارد.از این رو بسیار ضروری است که هنگام خرید محصولات بهداشتی و شوینده، برچسب مواد تشکیل دهنده این محصولات را بررسی کنید.
منابع :