درد فک بیماری شایعی است که امکان دارد برای هر شخصی به وجود بیاید. درد یا حساسیت دندانها و حتی لثه میتواند موجب بروز درد فک شود. در برخی از موارد، درد فک بعد از مدتی برطرف میشود (معمولا به دلیل مشکلات مفصل و اعصاب است) اما اگر ادامهدار باشد (مشکلات دهان و دندان)، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. در این مقاله از اکتیدنت قصد داریم تمام اطلاعات مربوط به درد فک را به شما بگوییم و علت اصلی به وجود آمدن آن را بیان کنیم.
علت درد فک چیست؟
همانطور که میدانید، درد فک میتواند علتهای زیادی داشته باشد. در ادامه برخی از مهمترین و شایعترین عوامل بروز درد فک را بیان میکنیم.
۱. اختلال مفصل و عضله گیجگاهی فکی (TMJ)
یکی از شایعترین دلایل درد فک، اختلال مفصل و عضله گیجگاهی فکی یا همان TMJ است. تقریبا از هر ۸ نفری که به درد فک مبتلا میشوند، ۱ نفر همین اختلال را دارد. این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که مفصل لولایی فک یا همان Hinges در دو طرف فک شما آسیب ببینند و کشیده شوند.
درد TMJ مانند دیگر دردهای مربوط به فک و دهان است اما با این تفاوت که وقتی فک خود را هنگام غذا خوردن، صحبت کردن یا خمیازه کشیدن حرکت میدهید، میزان درد چند برابر میشود. توجه داشته باشید که این درد ممکن است به گوش، سر، گردن و شانهها هم منتقل شود.
۲. مشکلات سینوسی و سردرد
اگر سینوسها عفونی شوند، به احتمال زیاد ضایعه احتقان به وجود میآید که از تخلیه مخاط جلوگیری میکند. این بیماری سینوزیت نام دارد که موجب درد فک بالا میشود. سردردهای خوشهای هم که یکی از دردناکترین سردردها هستند، میتوانند باعث ایجاد درد در فک شوند.
برخی متخصصان اعتقاد دارند که TMJ و سردرد برای درد فک با یکدیگر مرتبط هستند اما تا به حال دلیلی برای اثبات این موضوع ذکر نشده است.
۳. نورالژی عصب سه قلو
عصب سه قلو به عملکردهای حرکتی صورت برای گاز گرفتن و جویدن کمک میکند. اگر یکی از رگهای خونی بیش از حد به عصب سه قلو فشار وارد کند، درد بسیار شدید اما ناگهانی در فک به وجود میآید که برخی افراد درد آن را به برقگرفتگی تشبیه میکنند.
۴. دندان عقل
ممکن است دندان عقل شما در زاویه نامناسبی رشد کند و به استخوانهای فک و دندانهای کناری فشار بیاورد. همین مسئله موجب درد دندان و فک میشود که احتمالا به عفونت، تورم و قرمزی لثه هم میرسد.
۵. بیماریهای مختلف مانند اوریون و کزاز
اوریون یک عفونت ویروسی واگیردار است که کنار دهان شما را متورم میکند و باعث بروز درد و اختلال در حرکت فک میشود. کزاز هم یک عفونت باکتریایی است که از طریق بریدگی یا خراش روی پوست ایجاد میشود. یکی از اولین علائم ابتلا به بیماری کزاز، سفت شدن، اسپاسم عضلانی و قفل شدن فک است.
۶. مشکلات دندانی مانند دندان درد، پوسیدگی و …
گاهی اوقات ممکن است درد فک به دلیل مشکلات دندانی مانند درد دندان و پوسیدگی آنها باشد. مشکلات دندانی که موجب بروز درد فک میشوند شامل موارد زیر هستند:
- پوسیدگی دندان یا آبسه
- بیماری لثه که در صورت عدم درمان استخوانهای فک را تحث تاثیر قرار میدهد
- دندان قروچه
- مال اکلوژن (بایت ناهموار) یا وضعیتی که دندانهای بالا و پایین به صورت یکنواخت با هم در تماس نباشند
اگر مشکلات مربوط به دهان و دندان دارید، حتما باید با دندانپزشک متخصص خود صحبت کنید. قبل از هرچیزی بهتر است با انجام کارهای مراقبتی مانند مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، از درد دندان و پوسیدگی آنها جلوگیری کنید. از خمیر دندانهای با کیفیت و چند کاره مانند خمیر دندان کامپلیمکس اکتیدنت استفاده کنید تا از پوسیدگی دندان و التهاب لثههایتان جلوگیری شود. با استفاده از این خمیر دندان دیگر نیازی به استفاده از دهانشویههای ضدباکتری هم نخواهد بود چرا که این محصول کاهنده باکتریهای مضر دهان است.
یک روتین عادی و مشخص برای مراقبت از دندانها و بهداشت دهان مانند روتین زیر میتواند به شما برای جلوگیری از درد فک ناشی از مشکلات دهان و دندان کمک کند:
- حداقل ۲ بار در روز مسواک بزنید
- حداقل ۱ بار در روز نخ دندان بکشید
- حتما از خمیر دندان با کیفیتی مانند خمیر دندان کامپلیمکس اکتیدنت استفاده کنید تا مینای دندانتان تقویت شود
- حداقل ۲ بار در سال برای معاینات کلی دهان و دندان به دندانپزشک متخصص خود مراجعه کنید
درمان پزشکی برای درد فک
همانطور که گفته شد، درد فک در برخی شرایط غیرحاد ممکن است بعد از گذشت مدتی خود به خود تسکین پیدا کند؛ اما اگر این درد ادامهدار شد، حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با استفاده از راههای پزشکی برای درمان درد فک شما اقدام شود.
محافظ دهان
یکی از راههای پزشکی برای درمان درد فک، استفاده از محافظ دهان است. اگر از اختلال TMJ یا دندان قروچه رنج میبرید، احتمالا برایتان محافظ دهان تجویز میشود که از آن در شب استفاده کنید تا از فشار دادن فک یا دندان قروچه جلوگیری شود. اگر در این شرایط از محافظ دهان استفاده نکنید، احتمالا آسیب شدیدی به مفاصل فک شما وارد خواهد شد.
شلکنندههای عضلانی
شلکنندههای عضلانی مانند دیازپام هم میتوانند به آرام کردن عضلات اطراف فک و صورت کمک کنند تا از گرفتگی و اسپاسم فک جلوگیری شود.
تزریق بوتاکس
تزریق بوتاکس به عضلات صورت هم میتواند درد TMJ، سردرد، درد فک، دندان قروچه و قفل شدن فک را از بین ببرد.
جراحی فک
اگر اختلال TMJ شما شدید شد و میزان درد فک به شدت بالا رفت به نوعی که شما را از انجام کارهای روزمره مانند مانند جویدن غذا، صحبت کردن و باز کردن کامل دهان عاجز کرد، احتمالا راهی به غیر از جراحی فک پیشروی شما نخواهد بود.
مراقبتهای خانگی و تغییر سبک زندگی برای کاهش درد فک
با اینحال، میتوانید با انجام برخی کارها و مراقبتهای خانگی، درد فک خود را کاهش دهید. البته توجه داشته باشید که در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنید؛ به طور کلی بهتر است تا زمانی که هنوز به پزشک مراجعه نکردهاید، کارهایی که در ادامه گفته میشود را انجام دهید تا درد کاهش پیدا کند.
یوگا و مدیتیشن
گاهی اوقات استرس ناشی از درد هم میتواند میزان درد را تا چند برابر افزایش دهد. برای اینکه استرس خود را کاهش دهید تا به طور غیرمستقیم درد کاهش پیدا کند، شرکت در کلاسهای یوگا و انجام تمرینات مربوط به آن گزینه مناسبی است.
پرهیز از خوردن خوراکیهای سفت جویدنی
خوردن خوراکیهای سفت و جویدنی مانند آجیل، آبنبات و … هم میتواند فشار روی فک را بیشتر کرده و میزان درد را چند برابر کند. به همین دلیل بهتر است در این شرایط از خوردن خوراکیهای سفت و جویدنی پرهیز کنید.
استفاده از داروهای مسکن
مسکنهایی مانند ایبوپروفن به کاهش درد و تورم فک کمک میکنند. استفاده از شلکنندههای عضلانی هم میتواند برای تسکین این درد مفید باشد که توسط پزشک متخصص تجویز میشود.
کمپرس سرد
میتوانید با قرار دادن تکههای یخ درون یک کیسه پلاستیکی و پیچیدن آن در حوله نرم، یک کمپرس سرد برای تسکین درد فک خود بسازید. کمپرس را بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به ناحیهای که درد میکند، بمالید و در صورت نیاز این کار را تکرار کنید.
ماساژ دادن فک
سعی کنید به آرامی فک خود را ماساژ دهید. این کار میتواند به کاهش درد فک کمک کند؛ توجه داشته باشید که هنگام خمیازه کشیدن، بهتر است با دست به فک خود برای باز و بسته شدن کمک کنید. در برخی شرایط خمیازهها باعث کشش بیش از حد فک میشوند و درد افزایش پیدا میکند.