تری کلوزان ماده ­ای شیمیایی با خاصیت ضدمیکروب است که در بسیاری از محصولات آرایشی، بهداشتی و شوینده به کار می­رود. تری کلوزان با وجود خاصیت آنتی باکتریال خود، بسیار سمی است. مصرف تری کلوزان در دراز مدت منجر به عوارضی می‌گردد. در کلینیک اکتیدنت به بررسی عوارض جانبی تریکلوزان پرداخته شده و نقش آن را در گسترش مقاومت آنتی بیوتیک مطالعه خواهیم کرد.

تریکلوزان چیست؟

تری کلوزان یا Triclosan ماده ­ای ضد میکروب است که به منظور پیشگیری از آلودگی­ های باکتریایی و قارچی یا کاهش این آلودگی­ ها، به محصولات آرایشی و بهداشتی افزوده می­شود.

تری کلوزان یا TCS در دهه ۱۹۶۰ میلادی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. این ماده هیچ مزیت خاصی برای مصرف کننده نداشته و ریسک مقاومت آنتی میکروبیال در بدن را افزایش می­دهد. سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) در سال ۲۰۱۷ استفاده از تری کلوزان در محصولات شوینده بهداشتی را ممنوع اعلام کرده است.

کدام محصولات حاوی تریکلوزان هستند؟

تری کلوزان، به دلیل خواص ضد قارچ، آنتی باکتریال و ضدمیکروب، در طیف وسیعی از محصولات آرایشی، بهداشتی، صابون­ها، مواد شوینده، خمیردندان­ها، مواد ضدعفونی­ کننده، و حتی اسباب­ بازی­ ها به کاررفته و از ایجاد آلودگی در این محصولات جلوگیری می­کند.

در ابتدا تصور می­شد، تری کلوزان ماده ­ای مفید و بی ­ضرر است، اما به مرور زمان، مشخص شد که مصرف تری کلوزان، تهدیدی جدی برای سلامتی مصرف­کنندگان به شمار می­رود.

عوارض جانبی تریکلوزان

اختلال هورمونی

عوارض جانبی تریکلوزان : نتایج پژوهش روی حیوانات آزمایشگاهی ثابت کرده ­است، تماس با دوز بالای تری کلوزان، با مشکلات هورمونی و کاهش سطح بعضی هورمون­های تیروئید مرتبط است.

همچنین مطالعات جانوری نشان دهنده کاهش قوای تولید­مثل و رشد در حیواناتی است که در معرض تری کلوزان بوده ­اند.

مقاومت آنتی بیوتیکی

نتایج تحقیقات نشان می­دهد، مصرف تری کلوزان، می­تواند موجب مقاومت آنتی بیوتیکی شود. مقاومت آنتی بیوتیکی، باعث می­شود، مصرف دارو بر باکتری­های بیماری ­زا، تأثیری نداشته­ باشد.

دانشمندان در مورد گسترش سریع مقاومت آنتی بیوتیکی در سطح جهان، هشدار جدی داده ­اند. به عقیده دانشمندان مقاومت آنتی ­بیوتیکی تا سال ۲۰۵۰ منجر به مرگ یک نفر در هر سه ثانیه خواهدشد!

نقش خمیردندان در گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی

تری کلوزان، یکی از مواد اولیه به کار­رفته در بسیاری از خمیردندان­هاست. همان­طور که گفته­ شد، تری­کلوزان موجود در خمیر دندان، می­تواند از راه دهان جذب بدن شده و عوارض مخرب این ماده را متوجه سیستم ایمنی بدن نماید. مقاومت آنتی بیوتیکی، یکی از عوارض تری کلوزان است که در اثر مصرف خمیردندان­های حاوی تری کلوزان، به­ وجود می ­آید.

خودداری از مصرف خمیر دندان حاوی تریکلوزان، یکی از راه­های پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی است. توجه به برچسب محصولات هنگام خرید و بررسی مواد تشکیل دهنده ی خمیردندان، به شما کمک می­کند تا بتوانید محصولات سالم و کم­ عارضه را یافته و خریداری نمایید.

کاهش سطح ایمنی

عوارض جانبی تریکلوزان : نتایج تحقیقات نشان می­دهد، قرار گرفتن در معرض تری­کلوزان و سایر مواد آنتی باکتریال، محیط داخلی بدن را عاری از باکتری و میکروب کرده و در نتیجه سیستم ایمنی بدن را تضعیف می ­کند. ایجاد محیط داخلی (درون بدن) بیش از حد پاکیزه، توانایی سیستم ایمنی در مقابله با عوامل بیماری ­زا را کاهش می­دهد.

یک سیستم ایمنی ضعیف در برخورد با باکتری­ها، ویروس­ها و سایر عوامل بیماری­ زا، نمی­تواند پاسخ ایمنی مناسبی نشان دهد. در نتیجه، بدن شخص توانایی مقابله با بیماری را نداشته و حتی ممکن است بر اثر ابتلا به بیماری­های جزئی، به عوارض شدید و بعضا مرگباری دچار شود.

خودداری از مصرف محصولات ضدباکتری (آنتی باکتریال)، به سیستم ایمنی بدن کمک می­کند تا عملکرد طبیعی خود را حفظ کرده و در مقابل عوامل بیماری­ زا، واکنش مناسب نشان دهد.

آلرژی

تری کلوزان، علی­ رغم خواص ضدمیکروب خود، ماده ­ای سمی است. هنگامی که تری­کلوزان از راه دهان، وارد بدن می­شود، سیستم دفع ادرار، به سرعت، مقداری از آن را از بدن دفع می­کند.  اما هنگامی که تری کلوزان با پوست تماس پیدا می­کند، روی سطح آن باقی مانده و موجب ابتلا به مشکلات و عوارض پوستی، مانند درماتیت و اگزما می­شود.

بهتر است هنگام خرید محصولات آرایشی، از عدم وجود تری کلوزان در مواد تشکیل دهنده این محصولات، اطمینان حاصل کنید.

سایر عوارض تریکلوزان

عوارض جانبی تریکلوزان 

افزایش ریسک ابتلا به سرطان و کاهش عملکرد قلبی، از عوارض تری کلوزان هستند که در آزمایشات حیوانی به اثبات رسیده ­اند.

مصرف محصولات حاوی تری کلوزان می­تواند آسیب به استخوان خانم ها را در پی داشته­ باشد. مطالعات نشان می­دهند، تری کلوزان، تراکم مواد معدنی استخوان را در حیوانات آزمایشگاهی کاهش می­دهد.

تهدیدات محیطی تریکلوزان

• تری کلوزان، ماده ­ای با خاصیت لیپوفیلیک است. مواد لیپوفیلیک، تمایل دارند با چربی ترکیب شده و یا در چربی حل شوند. به همین دلیل، تری کلوزان، می­تواند در بافت­های بدن انسان و جانوران، نفوذ کند و به راحتی با چربی بدن آنها ترکیب شود.
• تری کلوزان استفاده ­شده در محصولات بهداشتی از طریق فاضلاب دفع شده و در نهایت، وارد آب­های طبیعی می­شود. یکی از عوارض تری کلوزان، آلودگی منابع آب طبیعی است. این ماده سمی، تهدیدی جدی برای محیط زیست جانداران ساکن در آب و اطراف آن است. تری کلوزان به دلیل خاصیت لیپوفیلیک خود، به سرعت جذب بدن ماهی­ ها و جانوران آبزی ساکن در این آب­های آلوده، خواهدشد.

در این حالت، عوارض تری کلوزان تنها متوجه این آبزیان نبوده و تأثیرات مخرب خود را  بر بدن مصرف­ کنندگان نیز برجای خواهد گذاشت.

• تری کلوزان موجود در آب، هنگام تابش آفتاب به دی اکسین تبدیل می­شود که ماده ­ای بسیار سمی است. همچنین تری کلوزان، در ترکیب با کلر موجود در آب شهری، به کلروفورم تبدیل می­شود، که ماده ­ای سرطان­ زاست.

جمع ­بندی

تری کلوزان ماده­ ای سمی، با مضرات فراوان است. مضراتی که نه ­تنها انسان­ها، بلکه حیوانات و جانداران آبزی را نیز تهدید می­کند. تری­کلوزان در بسیاری از محصولات مصرفی روزمره وجود دارد.از این ­رو بسیار ضروری است که هنگام خرید محصولات بهداشتی و شوینده، برچسب مواد تشکیل دهنده این محصولات را بررسی کنید.

منابع :

webmd