ظاهر زبان بیانگر چیست؟

برجستگی، لکه و نقطه روی ظاهر زبان  می‌تواند بی‌خطر باشد ولی از سوی دیگر در مورد این که سلامت عمومی بدنتان چه وضعیتی دارد سرنخ‌هایی به شما می‌دهد.

عفونت، اضطراب، مشکلات درمانی و حتی بالا رفتن سن هم از دیگر عوامل اثرگذار روی رنگ و ظاهر زبان شما هستند.

آیا بیماری زبان من نگران‌کننده است؟

در ادامه به چند مورد از نشانه‌ها که ممکن است علت بیماری باشد اشاره می‌کنیم. برخی از آن‌ها نشانه‌های سرطان دهان را با خود به همراه دارند:

لکه‌های سفید در ظاهر زبان

این نقطه‌های سفید خامه‌ای شکل احتمالا برفک هستند و نشانه‌ای از عفونت قارچی. پس از یک دوره بیماری یا از سرگذراندن درمان، تعادل باکتریایی در دهان به هم می‌خورد و فرد شاهد این حالت خواهد بود.

لکه‌های سفید مشاهده‌شده توری شکل هم می‌توانند لیکن پلان lichen planus یا بیماری التهاب پوستی باشند ( شایع در نواحی مخاطی پوست) که نشانه حمله سیستم ایمنی بدن به مخاط دهان است.

اگر فرد تکه‌های سفید، صاف و سختی را ببیند که قابل جدا شدن نیستند، احتمالا لوکوپلاکیا leukoplakia  است (ضایعه سفیدرنگ در مخاط دهان) که نشانه سرطان شناخته شده است.

مو روی زبان

اگر سطح زبان فرد، پوششی شبیه موی سفید، قهوه‌ای یا سیاه داشته باشد این فرد « زبانش مو درآورده» و زیبایی ظاهر زبان تحت تاثیر قرار گرفته است.  مو نشانه این است که پروتئین‌ها شکل غیرعادی، برجسته با رشته‌های درازی پیدا می‌کنند و باعث گیرکردن غذا و باکتری می‌شوند و از بین رفتن این مو با مسواک زدن زبان و خراشیدن سطح آن امکان‌پذیر است.

زبان قرمز روشن

این رنگ قرمز روشن در ظاهر زبان نشانه اولیه از بیماری کاوازاکی Kawasaki است؛ یک بیماری جدی نادر که در آن دیواره رگ‌های خونی بدن ملتهب می‌شوند و بیشتر هم در کودکان مشاهده‌شده است. این رنگ زبان، نشانه دیگری از مخملک است. اگر زبان قرمز فرد، نرم و دردناک باشد احتمالا نشانه کمبود ویتامین B3 در بدن است.

احساس سوختگی در زبان

سندرم زبان سوخته زمانی اتفاق می‌افتد که فرد حس کند انگار نوشیدنی داغ مثل قهوه خورده  و مزه فلز یا تلخی چشیده است. احتمالا عصب زبان مشکلی پیداکرده که البته یک سری مسائل دیگر ازجمله خشکی دهان، عفونت، برگشت اسید معده و دیابت و همچنین هم دلیل دیگری برای این نشانه است.

برجستگی زبان

زیر زبان نقطه مناسبی برای زخم شانکر canker است؛ برجستگی‌های ریز، دردناک و قرمز که خودبه‌خود در ظاهر زبان ایجاد و محو می‌شوند. برجستگی  دردناک روی نوک زبان هم احتمالا بیماری پاپیلیت papillitis یا خال زبانی است که گذرا است و درصورتی‌که زبان تحریک شود، این خال ظاهر می‌شود.

به خاطر داشته باشید که ویروس هم می‌تواند زمینه ظهور برجستگی‌های ریز فراوانی روی نوک یا کناره‌های زبان شود. اگر فرد توده یا غده‌ای زیر یا روی زبانش می‌بیند که اذیت می‌کند و محو هم نمی‌شود، برای انجام تست تشخیصی سرطان دهان، باید به پزشک مراجعه کند.

زخم زبان

پایانه‌های عصبی فراوانی در زبان هست که در صورت گاز گرفتن یا زخمی شدن، درد بدی را به فرد تحمیل می‌کند. این دردها از زخم شانکر، لیکن پلان، برفک و زبان جغرافیایی geographic tongue ( بیماری زبانی به شکل نقشه جغرافیا) ناشی می‌شود. زخم‌های زبانی، همچنین، از درمان‌های دارویی و عفونت دهانی یا بارداری به وجود می‌آیند.

این دردها می‌توانند نشانه‌ای از سرطان باشند به‌ویژه اگر همراه با توده یا لکه‌های قرمز یا سفید در زبان باشند.

نشانه‌های سرطان دهان

بسیاری از برجستگی‌ها، رنگ‌های زبان و نقطه‌ها خطرناک نیستند ولی بهتر است با نشانه‌های سرطان دهان که موارد زیر هستند آشنا باشید:

• زخم‌های بهبود نیافته
• توده یا غده
• زبان دردناک
• مشکل در جویدن یا بلعیدن

درصورتی‌که  فرد این نشانه‌ها را بیش از دو هفته داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند.

مشکلات زبان در نوزادان

لکنت زبان یا آنژیلوگلوسی ankyloglossia وضعیتی است که نوزاد تازه به دنیا آمده با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. طی آن، حرکات زبان  محدود می‌شود.

زبان در دهان نیازمند فضای مناسبی است تا بتواند به هر نقطه دهان حرکت کند. همین آزادی در حرکت است که باعث می‌شود هنگام حرف زدن صداهای متفاوتی تولید کنید. همچنین کاری می‌کند بلعیدن غذا تا مرحله تمیز شدن دهانتان به‌راحتی انجام شود.

درحالی‌که نوزاد مبتلا به لکنت زبان مشکل برآمدگی یا چین زبانی دارند. همان بافت کششی کوچک که بخش زیرین زبان را به انتهای دهان وصل می‌کند و ممکن است بسیار کوتاه یا نزدیک به نوک زبان وصل شده باشد.

در برخی نوزادان دردسرساز نیست ولی در برخی دیگر مشکلات شیرخوردن و در سنین بالاتر سختی در غذاخوردن و صحبت کردن را به همراه دارد.

درمان‌های خانگی برای دردهای زبانی

زخم شانکر، التهاب عصب‌های چشایی و سایر زخم‌های زبانی را می‌توان به‌راحتی در خانه و با انجام چند راهکار ساده درمان کرد:

• استفاده از مسواک نرم و خمیردندان بدون کف
• استفاده روزانه از دهان‌شویه آلوئه ورا
• قرقره کردن محلول آب و جوش‌شیرین (یک قاشق چای‌خوری در نصف فنجان آب ولرم)
• قرقره کردن با آب‌نمک
• مرهم روزانه عسل روی زخم یا نوشیدن چای و عسل
• مرهم روزانه روغن نارگیل
• قرقره با چای بابونه سرد یا مرهم مستقیم دم‌نوش بابونه روی زخم
• نوشیدن آب یخ یا مصرف یخ

ظاهر زبان

منابع

webmd.com

healthline.com